Święta Apolonia

dziewica i męczennica (zm. 249)

Św. Apolonia jest patronką dentystów oraz osób cierpiących od bólu zębów. Była diakonisą Kościoła aleksandryjskiego i znaną ze świętości kobietą. W piśmiennictwie starochrześcijańskim zachował się list św. Dionizego Aleksandryjskiego, zwanego również Wielkim (zm. 265) do biskupa Fabiusza, z którego dowiadujemy się o męczeństwie Apolonii w czasie prześladowania chrześcijan w Egipcie, za panowania cesarza Decjusza w latach 249-251. Miano wówczas dokonać w Aleksandrii pogromu chrześcijan. Uprzedzając rozkazy cesarza, niejaki Divinus podniecił przeciw chrześcijanom tłum zabobonny. Rzucono się na domy chrześcijan, wyznawców Chrystusa wywlekano siłą z ich mieszkań, szarpano ich ciało, wyłupiano oczy i wygnano z miasta, a dobytek grabiono. W tych właśnie okolicznościach zginęła św. Apolonia. Jest o niej w tym piśmie następujące świadectwo: "Była już podeszła wiekiem, a jednak poganie nie zważając na to, rzucili się na nią, złamali jej szczękę i wybili zęby. Następnie rozszalały żądzą krwi dziki tłum rozpalił stos za miastem i zagroził świętej, że ją spali żywcem, jeżeli nie będzie złorzeczyć Chrystusowi. Na to święta poprosiła o chwilę namysłu i, gdy była od ich rąk wolna, niespodziewanie sama rzuciła się w ogień".

Św. Apolonia zdobyła się na ten heroiczny akt z obawy, by poganie, nowymi katuszami i powolną śmiercią na stosie, nie złamali jej woli. Nie była to więc śmierć samobójcza, ale bohaterskie oddanie życia za najwyższą wartość, jaką jest wieczne zbawienie. Czyn Apolonii stał się dla chrześcijan przykładem stałości w wierze. Jej kult dosyć szybko zaczął się rozszerzać zarówno na Wschodzie, gdzie poniosła śmierć, jak i na Zachodzie. Ku jej czci wznoszono liczne świątynie. W Rzymie, przy bazylice NMP na Zatybrzu, wystawiono jej bazylikę. Zreformowany Kalendarz Rzymski zatwierdzony przez papieża Pawła VI 14 lutego 1969r. skreślił jš z kalendarza powszechnego, do którego była wpisana w XIII w. i pozostawił tylko w kalendarzach partykularnych.

 

W malarstwie kościelnym przedstawiana jest z obcęgami dla przypomnienia, że zmiażdżono jej usta i wybito zęby. W powszechnym przekonaniu wiernych jest uznawana za orędowniczkę w chorobach jamy ustnej. Jest wzywana przeciwko bólom i chorobom zębów. Patronka dentystów i ich pacjentów. Jej kult znalazł odbicie także w filatelistyce, gdyż z okazji Międzynarodowego Kongresu Stomatologicznego poczta San Marino emitowała znaczek przedstawiajšcy św. Apolonię (1979). W Polsce imię Apolonii jest znane od dawna. Święta ma sporo w naszej Ojczyźnie ołtarzy i obrazów. Jeden z nich, pochodzący z XVIII w. znajduje się w kościele NMP w Krakowie, ale jest ich znacznie więcej. Oskar Kolberg w monumentalnym swoim dziele o zwyczajach ludu polskiego pisze: "We wigilię św. Apolonii, panny i męczennicy, niektóre osoby poszczą, żeby ta patronka od bólu zębów zachować je raczyła" (t. III s. 500). Uroczystość św. Apolonii przypada 9 lutego.